عنوان کتاب : در آمدی بر پیشگیری از اعتیاد با رویکرد اسلامی
نویسنده : عباس پسندیده
نویسنده : محمدرضا کیومرثی
قطع : وزیری
جلد : 1
نوبت چاپ : چهارم
تاریخ انتشار : 1393
ناشر : سازمان چاپ و نشر دار الحدیث جستجو در Lib.ir

در آمدی بر پیشگیری از اعتیاد با رویکرد اسلامی

 [مقدمه دكتر همايون هاشمى‏]

به نام خداى حى توانا

اعتياد، يكى از مشكلات جدّى جوامع امروزى و داراى ابعاد مختلفى است كه از جمله اين ابعاد، بُعد معنوى آن است. بررسى‏هاى انجام شده در داخل و خارج از كشور، از اهميت دينى و معنويت به عنوان عاملى قوى و محافظت‏كننده در پيشگيرى از مصرف مواد روان‏گردان و در غلتيدن به مهلكه اعتياد حكايت دارند و چنانچه فرد يا افرادى از نظر وجود و حضور بُعد دينى- معنوى قوى باشند، احتمال مصرف مواد در آنها بسيار كمتر از ديگران است. به اين ترتيب، استفاده از آموزه‏هاى دينى و برنامه‏ريزى‏هاى مبتنى بر فرهنگ، از جايگاه والاى در برنامه‏هاى پيشگيرانه و درمانى برخوردار است.

استفاده از آموزه‏هاى آسمانى دين مبين اسلام و راهنمايى‏هاى معصومان (عليهم السلام) به خاطر اتّصال آنها به سرچشمه وحى و توحيد الهى، همچون چراغى است فراراه برنامه‏ريزان و سياست‏گزاران و نور هدايتى است براى خروج از تاريكى و گم‏راهى به سمت رستگارى.

بر همين اساس و مبتنى بر اين آموزه وحيانى- كه پيشگيرى، مقدّم بر درمان است- و در راستاى استفاده از توان عظيم و والاى موجود در جامعه دينى كشور در پيشگيرى و درمان اعتياد، سازمان بهزيستى كشور بر آن شد تا موضع مهارت‏هاى زندگى مبتنى بر رويكرد اسلامى را در پيشگيرى از اعتياد، در قالب كتابى براى استفاده همگان و به ويژه صاحب‏نظران برجسته علوم دينى تنظيم نمايد. خدا را شاكريم كه در اين مسير، «پژوهشكده اخلاق و علوم انسانى» دار الحديث به يارى سازمان شتافت و همكاران گران‏قدر اين مجموعه علمى و دينى، اثرى در خور در اين زمينه فراهم ساختند كه اگر نگوييم نخستين اثر در نوع خود در كشور است، بى‏ترديد در زمره نادر آثارى است كه فهم قرآنى و روايى را در مباحث مرتبط با پيشگيرى و درمان اعتياد، جارى ساخته است.

وظيفه است از «پژوهشكده اخلاق و علوم انسانى» دار الحديث و مسئولان ارجمند آن و خاصه از برادر ارجمند حجة الاسلام دكتر عباس پسنديده كه اثر ارزشمند حاضر، حاصل موشكافى‏ها و بررسى‏هاى دقيق ايشان و همكارشان جناب حجةالاسلام محمدرضا كيومرثى است و همچنين از همكاران خود در «مركز توسعه پيشگيرى» سازمان به ويژه آقايان دكتر كاظم نظم‏ده و دكتر فريد براتى سده، تقدير و تشكّر نمايم و از خداوند عليم حكيم براى تمامى اين عزيزان، توفيق و سلامت و بهروزى مسئلت كنم. اميد كه اين اثر، در راه سلامتى و بهروزى آحاد جامعه اسلامى، مؤثّر و مورد استفاده باشد.

دكتر همايون هاشمى‏

رئيس سازمان بهزيستى كشور

 

مقدمه «پژوهشكده اخلاق و علوم انسانى» دار الحديث‏

در همايش «اسلام و آسيب‏هاى اجتماعى»- كه به همّت سازمان بهزيستى كشور برگزار گرديد-، مسئوليت استخراج ديدگاه‏هاى اسلامى در نُه موضوع، به مؤسّسه دار الحديث (پژوهشگاه قرآن و حديث/ پژوهشكده اخلاق و علوم انسانى) واگذار گرديد. يكى از پرسش‏هايى كه پيش روى پژوهشگران قرار گرفت، مسئله اعتياد و راه‏هاى پيشگيرى از آن بود. پژوهش در اين گونه موضوعات، روش خاص خود را مى‏طلبد. پس از تعيين روش پژوهش، كار مطالعه بر روى منابع اسلامى آغاز و راه‏كارهاى اسلامى آن استخراج شد و در همايش ارائه گرديد. محصول پژوهش در آن مقطع، بر اساس توافق به عمل آمده، صرفاً به شكل مجموعه‏اى از متون اسلامى ارائه گرديد. پس از آن، مسئولان محترم سازمان بهزيستى كشور، به جهت اهميت موضوع، درخواست تدوين اثرى را داشتند كه به شكلى علمى و منسجم، به تبيين ديدگاه اسلام در اين زمينه بپردازد. آنچه پيش روى شماست، حاصل اين توافق و ادامه پژوهش‏هاى اسلامى در اين حوزه است. در اين اثر، پس از سبب‏شناسى اعتياد، راه‏كارهاى اسلامى پيشگيرى از آن ارائه شده است.

مسئوليت تدوين اين اثر، به دو تن از پژوهشگران گروه روان‏شناسى، آقايان حجةالاسلام محمّدرضا كيومرثى و حجةالاسلام دكتر عبّاس پسنديده واگذار شد كه بدين وسيله از آنان تشكّر مى‏شود. همچنين از كليه مسئولان و كاركنان سازمان بهزيستى كه در به ثمر نشستن اين كتاب نقش داشتند، بويژه آقايان دكتر هاشمى، رياست محترم‏ سازمان، دكتر اقطار، دكتر نظمْ دِه و دكتر براتى تشكر مى‏كنيم. همچنين از كليه همكاران خود در بخش‏هاى مختلف مؤسّسه دار الحديث كه در آماده‏سازى اين اثر نقش داشتند، تشكّر مى‏كنيم.

گروه روان‏شناسى اسلامى‏

پژوهشكده اخلاق و علوم انسانى‏