پیشگفتار چاپ دوم
الحمد للّه رب العالمین و الصلاه و السلام على عبده المصطفى محمّد و آله الطاهرین و خیار صحابته أجمعین.
امروز، جهان، بیش از هر وقت دیگر، تشنه دوستى و الفت و مهر و محبّت است.
در دنیاى امروز که بدبینى، کینهتوزى، خشونت و ترور بر جهان حکومت مىکند، جامعه بشرى بیش از هر زمانى احساسِ نیاز به کیمیاى محبّت دارد.
کیمیاى محبّت، اصلىترین عامل تنشزدایى در سطح بینالملل و تنها راه رسیدن به صلح همه جانبه و فراگیر است.
امّا باید توجّه داشت که تنها با سخن و شعار و گفتگو، نمىتوان به این کیمیا دست یافت. راه اصلى دستیابى به این کیمیا، خودسازى و اصلاح فرهنگ عمومى است و نخستین گام در این راه، مبارزه با عوامل کینه و نفرت، و گام دوم، ایجاد و تقویتِ بنیادهاى مهر و محبّت است.
بهترین آموزگار محبّت
حرکت در این راه، نیاز به تربیت، آموزش و آموزگار دارد و بهترین و بزرگترین آموزگارِ مهر و محبّت، همان مهربانترین مهربانان و آفریدگار جهان است. او که سخن خود را با انسان در قرآن با نام «رحیم» و «رحمان» آغاز مىکند (اشاره به اینکه او نه تنها «مهربان» است و به اهلِ ایمان و انسانهاى شایسته، سخت مهر مىورزد، بلکه «بخشنده» نیز هست). او همه را دوست دارد و خوب و بد، از رحمت و محبّت عامّ او بهره مىگیرند که:
«وَ رَحْمَتِى وَسِعَتْ کُلَّ شَىْءٍ».[۱]
| ادیم زمین، سفره عام اوست | چه دشمن بر این خوان یغما، چه دوست[۲] | |
امیر مؤمنان علیه السلام با الهام از این سنّت خداى مهربان، در منشور حکومت مصر به مالک اشتر مىنویسد:
وَ أشعِر قَلبَکَ الرَّحمَهَ لِلرَّعِیَّهِ، وَ المَحَبَّهَ لَهُم، وَ اللُّطفَ بِهِم، وَ لا تَکونَنَّ عَلَیهِم سَبُعا زارِیا تَغتَنِمُ أکلَهُم، فَإِنَّهُم صِنفانِ: إمّا أخٌ لَکَ فِى الدّینِ، وَ إمّا نَظیرٌ لَکَ فِى الخَلقِ؛[۳]
احساس رحمت، محبّت و لطفِ به شهروندان را بر دلت بپوشان و بر آنان، درندهاى آسیبرسان مباش که خوردن شکارش را غنیمت داند؛ چرا که آنان، دو دستهاند: دستهاى برادرِ دینى تواند، و دستهاى دیگر، در آفرینش، همانندِ تو.
و نیز مىفرماید:
أَبلَغُ ما تَستَدَرُّ بِهِ الرَّحمَهَ أن تُضمِرَ لِجَمیعِ النّاسِ الرَّحمَهَ.[۴]
بهترین راه جذب رحمت [و مهربانىِ] الهى این است که [در دل،] نیّتِ رحمت [و مهربانى] به همه مردم داشته باشى.
بارى، آفریدگار مهربان، نه تنها بزرگترین آموزگار دوستى است، بلکه همه مهرورزىها ریشه در رحمت و محبّت او دارند و بدون پیوند با او، هیچ محبّتى نمىپاید و هیچ کینه و دشمنىاى از جهان رخت برنخواهد بست و آرزوى فراگیر شدن مهر و دوستى در جامعه بشرى و حاکمیّت صلح همهجانبه هرگز تحقّق نخواهد یافت.
کتاب دوستى در قرآن و حدیث، شرح این اجمال است. انتشار نسخه اصلى (عربى) این کتاب، مورد استقبال فرهیختگان جهان اسلام قرار گرفت تا آنجا که برخى از چهرههاى علمى جهان اسلام، ضمن تأکید بر نیاز همه مسلمانان به این نوشتار، پیشنهاد انتشار آن را در سطح گسترده در جوامع اسلامى ارائه کردند.
به دنبال این پیشنهاد، از سویى کتاب دوستى مورد تلخیص قرار گرفت و در نتیجه آنچه مربوط به مهرورزى انسان به خداوند منّان مىشد، با عنوان: کیمیاى عشق، و آنچه مربوط به مهرورزىِ انسانها نسبت به یکدیگر مىشد، با عنوان: راهنماى محبّت، منتشر گردید، و از سوى دیگر، با عنایت به استقبال از متن اصلى کتاب و ترجمه فارسىِ آن و پیشنهاد برخى اصلاحات، در چاپ دوم با نگاهى دقیقتر، متن و ترجمه آن بازبینى شد و اصلاحاتى در آن به عمل آمد و در مواردى پانوشتهایى به متن و ترجمه افزوده گردید. این اقدام سودمند به وسیله جناب آقاى عبد الهادى مسعودى که مسئولیت گروه «موسوعهنگارى» مرکز تحقیقات دار الحدیث را به عهده دارند، انجام پذیرفت که بر خود فرض مىدانم مراتب سپاس و قدردانى خود را از ایشان ابراز دارم.
به امید روزى که با بهرهگیرى از رهنمودهاى سازنده اسلام، قلب مردم جهان، مالامال از محبّت و عشق به خداى سبحان شود، طبعا چنین عشقى، الفت و سازگارى مردم با یکدیگر را نیز در کاملترین شکل آن در پى خواهد داشت.
رؤیایى شگفت!
در پایان، جالب است به رؤیایى شگفتانگیز درباره ترجمه این کتاب به زبان اردو، اشاره کنم:
ترجمه کتاب دوستى به زبان اردو، اخیرا به وسیله «مؤسسّه امام المنتظر» و با همّت حجه الاسلام جناب آقاى سیّد نیاز نقوى منتشر شد.
ایشان نقل کرد که کارِ تایپ و تنظیم ترجمه کتاب به زبان اردو، به عهده دامادش آقاى سیّد محمّد رضا نقوى بود که مدّتى پیش در سنّ ۲۷ سالگى به رحمت ایزدى پیوست؛ رضوان اللّه تعالى علیه! دو روز پس از وفات وى، یکى از دوستانش آقاى سیّد ظهیر الحسنین شیرازى که از نقش مرحوم سیّد محمّد رضا در تنظیم ترجمه کتاب دوستى به زبان اردو بىاطّلاع بوده، به وى (آقاى سیّد نیاز نقوى پدر خانم آن مرحوم) مراجعه مىکند و مىپرسد:
جریان کتاب محبّت چیست؟ چون من او را در عالم رؤیا دیدم و گفت: «مشکل من (در عالم برزخ) به خاطر مفاتیح الجنان و کتاب محبّت حل شد» ….
با توجّه به اینکه بیننده خواب، از جریان کارِ آن مرحوم در مورد این کتاب بىاطّلاع بوده، مىتوان اطمینان یافت که این رؤیا از رؤیاهاى صادقه است. لذا از آقاى نقوى خواستم که آقاى سیّد ظهیر، عین آنچه را در رؤیا دیده، برایم بنویسد. ایشان نوشت:
بنده چند سالى با مرحوم آقاى سیّد محمّد رضا نقوى اعلى اللّه مقامه آشنایى و رفاقت داشتم. او دو روز بعد از وفاتش به خواب من آمد (شب چهارشنبه نزدیک اذان صبح) و به من گفت: «حالم بسیار خوش است. زیاد به فکر من نباشید. فقط در دعاها مرا فراموش نکنید. بعضىها به من مىگفتند: همیشه مشغول کار تایپ و تنظیم کتابها هستى و دارى وقتت را ضایع مىکنى؛ [امّا] تایپ و تنظیم کتاب مفاتیح الجنان و المحبّه فى الکتاب و السنه (به اردو)، خیلى به دردم خورد و باعث نجاتم شد!
آرى، آنچه بیش از هر چیز دیگر، براى انسان در این جهان و جهانِ پس از مرگ، کارساز است، کیمیاى محبّت است:
| یک جو ثمر نمىبرد از خرمن کمال | ۰ در دل، هر آن که تخم محبّت نکِشته است | |
إلهی! لم یکن لی حول فأنتقل به عن معصیتک إلّا فی وقت أیقظتنی لمحبّتک، فانهج لی إلى محبّتک سبیلًا سهله أکمل لی بها خیر الدنیا و الآخره.
محمّد محمّدى رى شهرى
۱۰/ ۹/ ۱۳۸۲
۶/ ۱۰/ ۱۴۲۴
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.